سلطانی، نائبرئیس سابق اتاق ایران، فروش نفت در شرایط جنگی را یک توفیق اجباری برای صادرات کشورهای نفت خیزی مثل ایران میداند، که درآمدهای ارزیشان را بهصورت غیرمترقبهای افزایش خواهد داد و در کوتاهمدت به نفعشان است.
هراندازه تهاجم روسیه به اوکراین وارد مراحل بحرانیتر می شد، سمتوسوی تحلیلها به سمت فرصت کم نظیر برای انرژی ایران بیشتر میشد. شاید مهمترین اثرپذیری ایران از این بحران، ماجرای انرژی و در رأس آن نفت باشد. به طوریکه خبرها حاکی از این است که روسیه در حال از دستدادن بخش مهمی از مشتریان انرژی خود است؛ اما اینکه تا چه اندازه ایران میتواند جایگزین این بازارها باشد، محل بحث و اختلاف است. در همین حال، ماجرای توافق یا توقف در احیای برجام نیز به ابهامات بیشتر دامن می زند. اما نائبرئیس سابق اتاق بازرگانی ایران معتقد است، ایران می تواند از این اتفاق، به عنوان یک اهرم فشار در مذاکرات وین استفاده کند و با گرفتن امتیازهایی هرچند محدود، به توافق نهایی با آمریکا و اروپا دست یابد.
دردها و چالشهای اقتصاد ایران که گریبان صاحبان بنگاههای اقتصادی را گرفته، بی نهایت به نظر میرسد. با محیط کسب و کاری که هر روز، از مانع پرتر میشود، آیا میتوان بنگاه های بخش خصوصی را در زمینه سرمایه گذاری در اکوسیستم استارت آپی فعالانه دید؟ با جود همه چالش های فضای کسب و کار، چه انگیزهای زمینهساز سرمایهگذاری این بنگاهها در اکوسیستم استارتآپی خواهد بود؟ پدرام سلطانی، عضو سابق هیئت نمایندگان اتاق تهران در اینباره از انگیزه بنگاههای خصوصی برای سوار شدن به قطار نوآوری میگوید. به گفته سلطانی، در همه جای دنیا، سرمایهگذاریهای جسورانه بنگاههای اقتصادی با اما و اگرهایی در حوزه استارت آپها همراه است اما آنچه به انجام این سرمایهگذاریها میانجامد، آیندهنگری صاحبان بنگاهها و توجه ویژه آنها به فناوری است. با توجه به راهاندازی گروه سرمایه گذاری پرسال به عنوان بازیگر جدید در زیست بوم فناوری و نوآوری ایران و سرمایهگذاری این گروه در استارتآپ هایی مثل کشمون، در این گفت وگو درباره تجربه ارتباط با استارتآپها هم صحبت شده است. به گفته پدرام سلطانی، شروطی که سرمایه گذاران برای موسسان ستارتآپها در نظر میگیرند، میتواند مسیر حرکت آنها را روشن کند و در ارزیابی مستمر آنها از مسیری که پیمودند موثر است.
اتفاقاتی که از زمستان سال گذشته و با روی کار آمدن آقای بایدن و از سرگیری مذاکرات برجام رخ داد تا پایان دولت آقای روحانی نکاتی داشت که با نگاهی به آن نکات و رفتارها بیشتر میشود آینده را پیشبینی کرد. نکته اول این بود که به نظر میرسید دو طرف یعنی ایران و آمریکا دیگر توقعات سابق را از برجام ندارند بدان معنی که آمریکا چیزی بیشتر از برجام 2015 میخواست و ایران به چیزی کمتر از برجام 2015 راضی نبود و عملا دو طرف را به یک توقع واحد، به نام "حداقل برجام" میرساند. این چند ماه مذاکره به اضافه مذاکراتی که در دولت آقای رئیسی در حال انجام است نشان میدهد که دولت ایشان هم به این نتیجه رسیده است که برجام، علیرغم انتقادات فراوانی که این دولت به آن داشت، بهترین توافقی خواهد بود که امکان وقوع دارد و سقف اتفاقی است که در این دولت در مذاکره خواهد افتاد.
نکته دیگر که به عقیده من بسیار اهمیت دارد این است که ما دریافتیم نگاه حاکمیت در ایران به مذاکرات یک نگاه راهبردی نیست. به عبارتی قرار نیست چارچوب اقتصاد و راهبردهای آینده توسعه کشور از مسیر این مذاکرات بگذرد و ایران مذاکرات را صرفا به مثابه یک توافق موردی با گروه پنج به علاوه یک و در این مرحله آمریکا میبیند تا تحریمها رفع شود و نگاهی بیش از آن ندارد. در واقع این طور به نظر میرسد که برجام از نظر اقتصادی هیچ ارزش راهبردیای برای حاکمیت در ایران ندارد اما در حوزه سیاسی و امنیتی با نگاهی راهبردی به برجام نگریسته میشود. البته از ابتدا هم بسیاری آگاهان برجام را یک توافق امنیتی میدانستند نه اقتصادی و چنین نگاهی موجب شده حاکمیت ایران و تا حد زیادی کشورهای پنج به علاوه یک به دنبال این باشند که اولویت بیشتری به منافع امنیتی و سیاسی بدهند. شاید بشود وجه تمایز برجام 2015 و 2022 را این گونه بیان کرد که در برجام 2015 نگاه ایران بیشتر اقتصادی و نگاه پنج به علاوه یک عمدتا سیاسی و امنیتی بود اما در برجام 2022 نگاه ایران هم سیاسی و امنیتی شده و بیشتر به دنبال گرفتن تضامین و ترجیحات سیاسی است و به همین دلیل از اینکه موضوع را به مسائل سیاسی و امنیتی دیگری مانند نقش ایران در منطقه یا توسعه نظامی، تسلیحاتی و موشکی گره بزند به طور جدی اجتناب میکند.
در چند ماه اخیر بارها مشاهده کردهایم که رئیسجمهور در سفرهای استانی خود، از کارخانهای بازدید میکند که تعطیل شده یا با ظرفیت پایین کار میکند و رئیس جمهور دستور احیای آن را به مسوولان استانی میدهد. اما آیا این رویکرد حمایتی از بنگاههایی که به دلایل مختلف زیانده بوده و فعالیت خود را متوقف کردهاند، با منطق اقتصاد همخوانی دارد؟ پدرام سلطانی، فعال اقتصادی و نایب رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران، با تشریح چگونگی حاکم شدن پارادایم حمایت دستوری از تولید، معتقد است این شکل علاوه بر هدردهی منابع باعث انحراف در عملکرد طبیعی ریزش و رویش بنگاهها در اقتصاد میشود. او معتقد است بخش خصوصی هم باید با این تفکر که از آن به دوستی خاله خرسه با تولید یاد میکند، مخالفت جدی داشته باشد.