پدرام سلطانی با دعوت از استارت‌آپ‌های حوزه معدن و کشاورزی مطرح کرد: «بسیاری از مسائلی که از نظر استارت‌آپ‌ها مانع به حساب می‌آید، ریشه در ناآشنایی آنها با رویه‌های حقوقی دارد که ما می‌توانیم با راهنمایی و ارائه آموزش‌های لازم این چالش را مرتفع کنیم.»
عبور از مرحله آزمون و خطا به مرحله تجاری‌سازی برای بسیاری از استارت‌آپ‌ها از مرحله راه‌اندازی پرفراز و نشیب‌تر است. به همین دلیل است که تعامل استارت‌آپ‌ها با بنگاه‌های اقتصادی باتجربه و پیش‌کسوت‌های عرصه کسب‌وکار همواره مورد توجه قرار گرفته است. شرکت‌های جاافتاده‌تر می‌توانند علاوه بر حمایت مالی از استارت‌آپ‌های مرتبط با حوزه کاری خودشان، تخصص، دانش و تجربه خود را هم در اختیار آنها قرار دهند و چتری روی سرشان باشند.
آخرین روزهای سال 1396 باخبر شدیم که یکی از شرکت‌های نام‌آشنا در حوزه پتروشیمی و فراورده‌های معدنی با کمک یک شتاب‌دهنده ایرانی_اتریشی به نام کارانوبین، تصمیم به حمایت از استارت‌آپ‌های حوزه معدن و کشاورزی در قالب طرحی به نام «کارخانه استارت‌آپ» یا Startup Factory گرفته است. در گفت‌وگو با پدرام سلطانی، رئیس هیئت مدیره شرکت پرسال، چند و چون حمایت از استارت‌آپ‌ها و تمایزات استارت‌آپ فکتوری را جویا شدیم.
ایده کارخانه استارت‌آپ از کجا مطرح شد؟ توضیح دهید که حضور شرکت پرسال به عنوان یک بنگاه خصوصی و شرکت کارانوبین به عنوان شتاب‌دهنده استارت‌آپی در کنار استارت‌آپ‌های حوزه معدن و کشاورزی در وهله اول به چه معناست؟
عبارت استارت‌آپ فکتوری در اکوسیستم استارت‌آپی کلمه‌ای جا افتاده است. کارخانه استارت‌آپ عموما فضایی است که شرکت‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و سایر بازیگران زیست‌بوم استارت‌آپی فراهم می‌کنند تا بتوانند طی سلسله مراحلی، استارت‌آپ‌های صاحب ایده و خلاقیت را شناسایی کنند و پرورش دهند. این بازیگران در مرحله بعد با حمایت مالی از استارت‌آپ‌های منتخب و ارائه آموزش‌های مختلف، موفق‌ترین آنها را انتخاب و مقدمات ورود آنها به بازار را فراهم می‌کنند.
این فعالیت را بسیاری از شتاب‌دهنده‌ها هم انجام می‌دهند، بنابراین باید بگوییم آنها هم یک استارت‌آپ فکتوری هستند.
بله، در عمل حمایت گروه‌های مختلف از جمله مراکز رشد یا شتاب‌دهنده‌ها با استارت‌آپ‌فکتوری هم‌پوشانی دارد، اما کارخانه استارت‌آپ همان‌طور که از اسمش هم پیداست به دنبال خلق یک شرکت است. به طور کلی من معتقدم نباید همه فرصت‌های ایجاد، تقویت و رشد استارت‌آپ‌ها را صرفا در اختیار مجموعه‌های عمومی بگذاریم چرا که نگاهشان غیرتخصصی است. این در حالی است که بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند متناسب با فعالیت خودشان از امکانی شبیه کارخانه استارت‌آپ استفاده کنند و به این وسیله خلأ جدی تلفیق تخصص و تجربه ی خود با نوآوری و خلاقیت جوانان را برطرف کنند. به عبارت دیگر پیوند میان تخصص موجود در صنایع گوناگون و جوانان خلاق و صاحب‌ایده و هم‌افزایی این دو می‌تواند هم به رشد صحیح و اصولی استارت‌آپ‌ها منجر شود، هم به فعالیت‌های اقتصادی سنتی و متعارف کمک کند که مسیر دگردیسی و گذار به کسب‌وکارهای جدید را با سرعت بیشتری طی کنند.
استارت‌آپ‌ها در این میان به جز حمایت مالی، چه نفعی خواهند برد؟
بی تردید تخصص و تجربه 20 ساله شرکت پرسال محیط با اطمینان بیشتری برای استارت‌آپ‌ها فراهم خواهد کرد. ضمن اینکه به هر حال ما به عنوان بنگاهی فعال در حوزه معدن و کشاورزی، از بازار کالاها و خدمات این عرصه سهمی داریم و می‌توانیم زمینه ورود استارت‌آپ‌ها به بازار یک کالا و خدمت را فراهم کنیم، مسئله‌ای که یکی از چالش‌های مهم استارت‌آپ‌هاست. چالش دیگری که کسب‌وکارهای نو با آن مواجه هستند، موانع حقوقی و قانونی سر راه فعالیت آنهاست. طبیعتا استارت‌آپ‌هایی که به کارخانه پرسال می‌پیوندند می‌توانند از تجربیات و دانش مدیران حقوقی، مالی و منابع انسانی شرکت ما بهره ببرند. بسیاری از مسائلی که از نظر استارت‌آپ‌ها مانع به حساب می‌آید، ریشه در ناآشنایی آنها با قوانین و رویه‌های حقوقی دارد که ما می‌توانیم با راهنمایی و ارائه آموزش‌های لازم این چالش را مرتفع کنیم.
در اخباری که درباره استارت‌آپ فکتوری پرسال خواندیم و شنیدیم این طور به نظر میرسد که قرار است فقط از استارت‌آپ‌هایی که به مرحله موجودیت رسیده‌اند حمایت شود نه ایده‌های نویی که روی کاغذ هستند. دلیل این تمایزگذاری چه بوده است؟
کسب‌وکار در ذات خود نیازمند چند خصیصه است که عبارتند از جسارت، اعتماد به نفس و برخورداری از مهارت‌های لازم برای آغاز یک فعالیت اقتصادی. استارت‌آپی که کار خود را آغاز کرده این خصایص را تا حدودی دارد. این را هم باید در نظر بگیریم که در انتخاب و سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌ها سرمایه انسانی و تیم مناسب از ایده اهمیت بیشتری دارد. این یعنی زمانی که صاحبان یک استارت‌آپ در زمینه مدیریت و انجام کار تیمی توانمند باشند می‌توانیم امیدوار باشیم که کار با جدیت دنبال می‌شود و به نتیجه میرسد. ممکن است نتیجه فوق‌العاده نباشد، ولی ایده از بالقوه به بالفعل تبدیل می‌گردد.
استارت‌آپ‌های مورد نظر باید به چه مرحله‌ای رسیده باشند؟ آیا متر و معیاری مشخص برای این کار در نظر دارید؟
معیار ما هم مشخص است هم نیست. در واقع ممکن است ایده برخی استارت‌آپ‌ها ملموس‌تر و مدل کسب و کار‌شان به تحقق اهداف و درآمدزایی نزدیک‌تر باشد. از سوی دیگر ممکن است برخی ایده‌هایی داشته باشند که از بازار ایران فراترند و از فناوری و دانش پیچیده‌تری برخوردارند که این مسئله مستلزم قضاوت دقیق‌تر و تأمل بیشتر خواهد بود تا ببینیم تا چه حد امکان تحقق اهدافشان وجود دارد. بنابراین تعیین میزان توسعه‌یافتگی یک استارت‌آپ نیازمند ارزیابی‌های متعددی است که ما برای این کار از کمک شرکت کارانوبین بهره خواهیم گرفت که یک شرکت Joint Venture ایرانی_اتریشی است. شریک اتریشی همکار کارانوبین، دانش مدیریتی موفق خود را در حوزه استارت‌آپ‌ها وارد کرده و به مجموعه‌های بزرگ اقتصادی فعال در اتریش، آلمان و ایتالیا و سایر کشورهای اروپایی در زمینه حمایت از استارت‌آپ‌ها مشورت می‌دهد.
استارت‌آپ فکتوری‌ها معمولا مدل‌های حمایتی گوناگونی دارند. برخی از آنها صفر تا صد ماجرا را بر عهده می‌گیرند و به نوعی صاحب استارت‌آپ‌های می‌شوند که از آنها حمایت می‌کنند. این در حالی است که برخی دیگر به دنبال نوعی تعامل دوجانبه هستند. مدل حمایتی مد نظر شما چیست و دقیقا چه مواردی از فعالیت‌های یک استارت‌آپ را شامل می‌شود؟
این مسئله بستگی به میزان موفقیت استارت‌آپ‌های منتخب در عبور از مراحل گوناگونی دارد که ما در مجموعه رویدادهایمان طراحی کرده‌ایم. استارت‌آپی که شایستگی بیشتری داشته باشد و قضاوت بهتری را در گروه پرسال و کارانوبین از خود شکل دهد، مورد حمایت جدی‌تری قرار خواهد گرفت. البته ممکن است خود استارت‌آپ‌ها مدل مشخصی را برای تعامل در نظر گرفته باشند که شامل میزان معینی از حمایت شود. ما برای حمایت از استارت‌آپ‌ها بازه ی وسیعی را پیش‌بینی کرده‌ایم که می‌توانیم میزان آن را متناسب با مدل تعاملی مورد مذاکره و معیارهایی که برای ارزیابی توان استارت‌آپ‌ها داریم تغییر بدهیم.
این سؤال را به این دلیل می‌پرسم که برخی کارخانه‌های استارت‌آپی، کسب‌وکارهای مورد حمایت را تولید خودشان می‌دانند، این در حالی است که ذات استارت‌آپ‌ها ایجاب می‌کند که استقلال موجودیت و برندشان از حمایت‌کننده حفظ شود.
قطعا ما به دنبال سیطره پیدا کردن بر استارت‌آپ‌ها نیستیم. استارت‌آپی که از مراحل مورد نظر ما و کارانوبین عبور کند و در مسیر تعامل با شرکت پرسال قرار بگیرد از نظر ما یک شرکت مستقل تلقی شده و طبیعتا شخصیت حقوقی مستقل دارد. بدیهی است که پرسال می‌تواند سهامدار این شرکت یا صاحب کرسی در هیئت‌مدیره ی آن باشد، اما سرمایه‌های متعلق به استارت‌آپ و از آن جمله برندش متعلق به خودش خواهد بود.
آیا در حال حاضر مشخص است که چند استارت‌آپ مورد حمایت قرار می‌گیرند؟
ما علاقه‌مند هستیم از هر استارت‌آپی که از نظر تیم ارزیابی فرصت ملموس اقتصادی تلقی شود حمایت کنیم، البته توان پرسال به عنوان یک بنگاه اقتصادی نامحدود نیست. اگر ما انقدر خوش‌شانس باشیم که با حجم وسیعی از استارت‌آپ‌های با ظرفیت مواجه شویم آن وقت از همکاران دیگران دعوت خواهیم کرد که به استارت‌آپ فکتوری بپیوندند. در ابتدا هم قصد ما همین بوده که بتوانیم به یکی از تسهیل‌‌گران و مروجان حمایت از استارت‌آپ‌ها و تقویت آنها تبدیل شویم.
دو حوزه انتخاب شده از سوی شما یعنی «معدن» و «کشاورزی» حوزه‌هایی کلیدی در اقتصاد کشور هستند که معمولا به دلیل ضعف در فناوری‌های مورد استفاده بهره‌وری لازم را نداشته و از توان رقابتی برخوردار نشده‌اند. این مسئله تا چه حد در انتخاب شما مؤثر بوده است؟
قبل از هر چیز باید اشاره کنم که این دو حوزه، از جمله اصلی‌ترین فعالیت‌های شرکت پرسال هستند؛ اما در مقایسه با سایر بخش‌های فعالیت ما از درجه توسعه‌یافتگی کافی برخوردار نشده‌اند. این مسئله با فرصت‌های بالقوه‌ای که در کشورمان داریم تناقض دارد. همان طور که مستحضر هستید ما در حوزه معدن جزء 10 کشور برتر جهان از نظر ذخایر هستیم و تنوع مواد معدنی در ایران بسیار بالاست، با این حال در زمینه اکتشاف، استخراج و فراوری به جز استثنائاتی محدود به روش‌های ابتدایی مانده‌ایم. در حوزه کشاورزی نیز از تنوع اقلیمی قابل توجهی برخوردار هستیم و برخی اقلام باغی و زراعی ایران در سطح جهان خود را مطرح کرده‌اند، این در حالی است که با تهدیدهای بزرگی به نام کمبود منابع آب و آسیب‌های زیست‌محیطی مواجه هستیم که هیچ وقت به طور علمی و جدی با آنها برخورد نشده است. این مسائل ما را بر آن داشت که اولویت را به این دو بخش بدهیم چرا که از وضع موجود تا وضع مطلوب فاصله زیادی داریم و فرصت برای پر کردن این فاصله از طریق کسب‌وکارهای جدید بسیار است.
بازه‌ای که برای حمایت از استارت‌آپ‌ها در نظر گرفته‌اید چقدر است؟
ما دوره زمانی مشخصی را برای مجموعه ایوِنت‌های مصاحبه، رویداد کمپ نوآوری که در آن استارت‌آپ‌های منتخب با نیازمندی‌های پرسال هماهنگ می‌شوند و اعتبار سنجی در نظر گرفته‌ایم. این فرایند هم‌اکنون آغاز شده و تا آخرین رویداد ما یعنی «رونمایی از استارت‌آپ‌ها و قضاوت در مورد آنها» در مهرماه 1397 ادامه دارد. بعد از آن نوبت به مرحله سرمایه‌گذاری و تعامل میرسد که هنوز نمی‌توانیم در مورد بازه زمانی آن تصمیم بگیریم، اما همین قدر بگویم که هر قدر یک استارت‌آپ توان رشد بیشتری داشته باشد دوره سرمایه‌گذاری طولانی‌تر خواهد شد.
برای شرکت در استارت‌آپ فکتوری پرسال کلیک کنید
منبع: هفته‌نامه شنبه_1 اردیبهشت 1397
بدون دیدگاه