جدول 3 –     میانگین تعرفه واردات مواد خام به ترکیه

جدول 4 تعرفه محصولات مربوط به حلقه بعدی زنجیره تولید مواد خام هستند و میانگین تعرفه واردات را برای کشور ترکیه در فصول گفته‌شده نشان مي‌دهد. همان‌طور که از داده‌‌ها‌‌‌‌‌ی جدول نمایان است برای کشورهای در حال توسعه‌اي همانند ایران تعرفه واردات مصنوعات مواد خام در برخی موارد به طور میانگین از خود مواد خام کمتر است. مثلا در فصل 72 میانگین نرخ تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ در حدود 5.9 درصد بود در حالی که در فصل 73 میانگین نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه در حدود صفر درصد است. برای فصل 74 واردات مواد خام دارای نرخ تعرفه میانگین در حدود 0.68 درصد است در حالی که برای مصنوعات طبقه‌بندی‌شده در ادامه مواد خام در این فصل نرخ میانگین تعرفه واردات در حدود 0.71 درصد قرار دارد. در کل مي‌توان بیان کرد که نرخ پایه تعرفه واردات چه مواد خام و چه موادی که با یک فاصله از مواد خام قرار دارند برای مبدأ اتحادیه اروپا و کشورهایی که در گروه ذکرشده قرار دارند صفر درصد است. برای کشورهای در حال توسعه که ایران نیز در این گروه قرار دارد در برخی موارد کالاهایی که مرحله اول ارزش افزوده را طی کرده‌اند و از مواد خام به دست مي‌آیند دارای تعرفه کمتری نسبت به ماده خام اولیه هستند اما برای کشورهایی که تحت هیچ نوع سیستم تعرفه ترجیحی قرار نمی‌گیرند تعرفه واردات برای هردو ماده خام و کالای فرآوری‌شده بالا است و همچنین افزایش تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ از مواد خام به سمت کالای نهایی مشهود است.

کشورهای در حال توسعه همانند ایران	اتحادیه اروپا، ناحیه تجارت آزاد اروپا، اسرائیل، سوریه، تونس، مقدونیه، کرواسی، بوسنی و هرزگووین، مصر، ساحل شرقی و نوار غزه، گرجستان، آلبانی، کوزوو
در حدود صفر درصد	صفر	فصل 73،  آهن و فولاد
0.71 درصد	صفر	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
معاف	معاف	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
2.9 درصد	صفر	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
1.5 درصد	صفر	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
1.5 درصد	صفر	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
معاف	معاف	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
1.7 درصد	صفر	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
2.88 درصد	صفر	فصل 31، کودها

جدول 4 – میانگین تعرفه واردات مصنوعات مواد خام  از مبدأ ورودی

استرالیا

استرالیا در بین کشورهای توسعه‌یافته به نوعی خاص محسوب مي‌شود از این جهت که صادرات عمده این کشور مواد خام هستند و نکته جالب توجه افزایش سهم مواد خام از کل صادرات بین سال‌های 2005-2004 تا 2015-2014 از حدود 30 درصد به 45 درصد است و به عنوان مثال سنگ آهن و کنسانتره آن در حالی که در سال 2005-2004، 4.9 درصد از کل صادرات را تشکیل مي‌داد در سال 2015-2014، 17.1 درصد از کل صادرات این کشور سنگ آهن و کنسانتره بوده است. استرالیا بزرگ‌ترین صادرکننده سنگ آهن و زغال‌سنگ به حساب مي‌آید به طوری که 38 درصد از کل صادرات زغال‌سنگ دنیا و 55 درصد از کل صادرات سنگ آهن دنیا توسط این کشور انجام مي‌شود. علاوه بر این، این کشور دارای ذخایر قابل توجه نیکل و آلومینیوم است و در سال 2015 چهارمین تولیدکننده بزرگ نیکل در دنیا و بزرگ‌ترین تولیدکننده بوکسیت[1] و دومین تولیدکننده آلومینا بود. این کشور همچنین دارای ذخایر قابل توجه مس است به طوری که در سال 2015 پنجمین تولیدکننده بزرگ مس در دنیا به حساب مي‌آمد. به لحاظ ذخایر نقره و روی نیز این کشور در جایگاه بالایی قرار دارد.

برای بررسی نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات به استرالیا ابتدا نگاهی به نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه میانگین موزون اعمال‌شده روی همه کالاها طبق آمار بانک جهانی مي‌اندازیم. شکل 2 نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه اعمال‌شده به صورت میانگین موزون روی همه کالاها برای سال‌های 1993 تا 2015 را نشان مي‌دهد. همان‌طور که در شکل مشاهده مي‌شود روند کلی نزولی نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه از سال 1993 از مقدار 9.75 درصد به میانگین چهارساله منتهی به 2015 در حدود 1.85 مشهود است.کاهش قابل توجه تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ از سال 1999 به سال 2000 در راستای سیاست‌‌ها‌‌‌‌‌ی قبلی دولت در راستای کاهش تمامی تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ به سطح زیر 5 درصد بوده است. توجه به نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات مواد خام به خصوص موادی که استرالیا در آنها دارای مزیت قابل توجهی است نشان مي‌دهد که تولیدکننده‌‌ها‌‌‌‌‌ی بخش پایین‌دستی صنایع در دسترسی به مواد خام حداقل با قیمت جهانی متحمل هزینه‌‌ها‌‌‌‌‌ی اضافی نیستند و از این جهت در مقابل رقبای خارجی خود دچار عدم مزیت هزینه ماده خام نیستند.

جدول 5 نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات برای زنجیره‌‌ها‌‌‌‌‌ی عرضه مهم مواد خام را در کشور استرالیا نشان مي‌دهد و همان‌طور که از جدول برمی‌آید به‌جز در سه فصل که تعرفه پایین غیرصفری اعمال مي‌شود برای بقیه مواد خام طبقه‌بندی‌شده در فصول دیگر نرخ تعرفه صفر درصد اعمال مي‌شود.

شکل 2

میانگین تعرفه واردات	مواد خام
4 درصد	فصل 72،  آهن و فولاد
2.6 درصد	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
3.4 درصد	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
صفر	مواد معدنی، فصل 25 و 26 و 27
صفر	فصل 28، مواد خام شیمیایی غیرآلی
صفر	فصل 29، مواد خام شیمیایی آلی

جدول 5

نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات به استرالیا برای کالاهایی که با یک پله ازرش افزوده روی مواد خام به دست مي‌آیند برای فصول مورد نظر ما در جدول 6 آورده شده است. همان‌طور که مشاهده مي‌شود در اغلب فصول، افزایش تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ از مواد خام به کالای فر‌آوری‌شده مشاهده مي‌شود. با وجود اين، نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه در سطوح بسیار پایینی قرار دارند. در فصل 73 که مصنوعات از چدن و آهن و فولاد قرار دارد نرخ میانگین تعرفه واردات به 4.68 درصد رسیده است. در فصل 74، مس و کالاهای وابسته نرخ تعرفه واردات تمامی کالاهایی که در ادامه مواد خام قرار دارند 5 درصد است (نرخ تعرفه پایه) و بنابراین چیزی در حدود 92 درصد افزایش نسبت به تعرفه مواد خام را نشان مي‌دهد. در فصول 75، 78 و 79 که نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه صفردرصدی مواد خام را داشتیم کالاهای با یک پله ارزش افزوده مشمول نرخ تعرفه میانگین به ترتیب 1، 1 و 2.5 درصدی شده‌اند. در فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن نیز افزایش میانگین تعرفه از 3.4 درصد به 4.75 درصد مشاهده مي‌شود. در بقیه فصول نیز تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ در حداقل مقدار خود تثبیت شده‌اند.

میانگین تعرفه واردات	مصنوعات مواد خام
4.68 درصد	فصل 73، مصنوعات چدن؛ آهن و فولاد
5 درصد	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
1 درصد	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
4.75 درصد	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
1 درصد	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
2.5 درصد	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
صفر	فصل 31، کودها

جدول 6

تعرفه واردات مواد خام در ایران

ایران با دارا بودن بیش از 60 نوع محصول معدنی متفاوت در بین کشورهای جهان در رتبه پانزدهم کشورهای دارای منابع معدنی غنی قرار گرفته است. این منابع شامل کروم، زغال‌سنگ، مس، سنگ آهن، سرب، منگنز و روی مي‌شوند.[2] تصور بر این است که در ایران صنایع پایین‌دستی به لحاظ دسترسی به مواد اولیه تولید، دارای مزیت رقابتی نسبت به رقبای بین‌المللی خود باشند. اما نگاهی به تعرفه واردات مواد خام گویای حقیقت دیگری است. جدول 7 نرخ تعرفه واردات برای مواد خام طبقه‌بندی‌شده در سه زنجیره عرضه مواد معدنی، فلزات اساسی و مواد شیمیایی را به ایران نشان مي‌دهد. با مقایسه نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات این مواد خام به ایران با نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی پیش‌تر آورده‌شده برای کشورهای چین، ترکیه و استرالیا این گمان به ذهن خطور مي‌کند که هزینه تمام‌شده مواد اولیه صنایع پایین‌دستی در ایران باید به طور قابل توجهی بیشتر از رقبای خارجی آنها باشد. تعرفه واردات قابل توجه برای مواد خام و معافیت صادرات از هر نوع مالیاتی سبب تمرکز هرچه بیشتر تولیدکنندگان مواد خام و اولیه به صادرات این مواد و فشار بیشتر روی تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی بوده است. یعنی از دو کانال تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ی بالای واردات مواد خام و سیاست انگیزشی معافیت از مالیات بر صادرات، صنایع پایین‌دستی تحت فشار تامین ماده اولیه خود قرار گرفته‌اند که نتیجه آن عمیق نبودن زنجیره تولید در کشور و ارزش افزوده پایین کالای صادراتی و نرخ بیکاری بالا است.

میانگین تعرفه واردات	مواد خام
14.98 درصد	فصل 72، چدن؛ آهن و فولاد
5.34 درصد	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
9.69 درصد	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
6 درصد	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
5.96 درصد	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 25، نمک؛ گوگرد؛ خاک و سنگ؛ گچ؛ آهک وسیمان
5.19 درصد	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 26، سنگ فلز؛ جوش و خاکستر
7.15 درصد	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 27، سوخت‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی؛ روغن‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها؛ مواد قیری؛ موم‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی
6.43 درصد	فصل 28، مواد خام شیمیایی غیرآلی
9.21 درصد	فصل 29، مواد خام شیمیایی آلی

جدول 7

برای مقایسه نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه مواد خام و کالاهایی که با یک پله ارزش افزوده از مواد خام به دست مي‌آیند نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات در فصول 73 تا 81 و همچنین فصل 31 از بخش ششم را در جدول 8 آورده‌ایم. همان‌طور که در جدول نشان داده شده است افزایش تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ با افزایش ارزش افزوده مشاهده مي‌شود و در برخی موارد افزایش تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ قابل توجه نیز هست. به عنوان مثال در فصل 74 اختلاف بین تعرفه مواد خام و کالای فرآوری‌شده 12.08 واحد درصد است که نشان‌دهنده 226 درصد افزایش در نرخ تعرفه از مواد خام به کالای فرآوری‌شده است. در فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن، اختلاف بین تعرفه واردات مواد خام و کالای فرآوری‌شده‌اي که بلافاصله بعد از مواد خام قرار دارند 7.31 واحد است که نشان‌دهنده 75 درصد افزایش تعرفه از مواد خام به کالای فرآوری‌شده است.

میانگین تعرفه واردات	مصنوعات حاصل از مواد خام
18.57 درصد	فصل 73، مصنوعات چدن؛ آهن و فولاد
17.42 درصد	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
17 درصد	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
7.5 درصد	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
5 درصد	فصل 31، کودها

جدول 8

مقایسه تعرفه واردات مواد خام و مصنوعات ساخته‌شده با یک پله ارزش افزوده بین کشورهای ایران، ترکیه و استرالیا

در جدول 9 برای سهولت مقایسه، نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات مواد خام برای سه کشور ایران، ترکیه و استرالیا در کنار هم قرار داده شده است. همان‌طور که مشاهده مي‌شود در هر فصلی نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی تعرفه واردات مواد خام برای ایران به طور قابل توجهی بالاتر از ترکیه و استرالیا است.

در جدول 10 برای سهولت مقایسه نرخ‌‌ها‌‌‌‌‌ی میانگین تعرفه واردات مصنوعات ساخته‌شده با یک پله ارزش افزوده برای کشورهای ایران، ترکیه و استرالیا آورده شده است. همانند مواد خام اینجا نیز اختلاف فاحشی در میانگین نرخ تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ در فصول مختلف مشاهده مي‌شود. به عنوان مثال در فصل 73، مصنوعات چدن؛ آهن و فولاد، میانگین نرخ تعرفه برای ایران 18.57 درصد است در حالی که ترکیه نرخ تعرفه صفر و استرالیا 4.68 درصد اعمال مي‌کند. با توجه به اینکه درصد افزایش تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ از مواد خام به کالای فرآوری‌شده در حالت کلی برای ایران بیشتر است، انتظار این است که اختلاف بین تعرفه‌‌ها‌‌‌‌‌ در کالاهای فرآوری‌شده نیز بیشتر از اختلاف در مواد خام باشد که چنین نیز هست و نرخ میانگین تعرفه واردات همان‌طور که در شکل‌‌ها‌‌‌‌‌ی 1 و 2 دیدیم برای ترکیه و استرالیا به ترتیب در حدود 2.75 و 1.85 است در حالی که برای ایران حدود 18 درصد قرار دارد.

میانگین تعرفه واردات (درصد)				مواد خام
استرالیا	ترکیه		ایران
	کشورهای در حال توسعه همانند ایران	اتحادیه اروپا، ناحیه تجارت آزاد اروپا، اسرائیل، سوریه، تونس، مقدونیه، کرواسی، بوسنی و هرزگوبین، مصر، ساحل شرقی و نوار غزه، گرجستان، آلبانی، کوزوو
4	5.9	صفر	14.98	فصل 72، چدن؛ آهن و فولاد
2.6	0.68	صفر	5.34	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
صفر	معاف از تعرفه	معاف از تعرفه	5	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
3.4	3.6	صفر	9.69	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
صفر	1.4	صفر	5	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
صفر	2.1	صفر	6	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
صفر	معاف از تعرفه	معاف از تعرفه	5	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
صفر	1.7	صفر	5	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
صفر	تقریباً صفر	صفر	5.96	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 25، نمک؛ گوگرد؛ خاک و سنگ؛ گچ؛ آهک و سیمان
صفر	تقریباً صفر	صفر	5.19	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 26، سنگ فلز؛جوش و خاکستر
صفر	تقریباً صفر	صفر	7.15	مواد معدنی بخش پنجم، فصل 27، سوخت‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی؛ روغن‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی و محصولات حاصل از تقطیر آنها؛ مواد قیری؛ موم‌‌ها‌‌‌‌‌ی معدنی
صفر	0.5	صفر	6.43	فصل 28، مواد خام شیمیایی غیرآلی
صفر	0.7	صفر	9.21	فصل 29، مواد خام شیمیایی آلی

جدول 9

میانگین تعرفه واردات (درصد)				مصنوعات مواد خام
استرالیا	ترکیه		ایران
	کشورهای در حال توسعه همانند ایران	اتحادیه اروپا، ناحیه تجارت آزاد اروپا، اسرائیل، سوریه، تونس، مقدونیه، کرواسی، بوسنی و هرزگوبین، مصر، ساحل شرقی و نوار غزه، گرجستان، آلبانی، کوزوو
4.68	تقریباً صفر	صفر	18.57	فصل 73، مصنوعات چدن؛ آهن و فولاد
5	0.71	صفر	17.42	فصل 74، مس و کالاهای وابسته به آن
1	معاف از تعرفه	معاف از تعرفه	5	فصل 75، نیکل و کالاهای وابسته به آن
4.75	2.9	صفر	17	فصل 76، آلومینیوم و کالاهای وابسته به آن
1	1.5	صفر	5	فصل 78، سرب و کالاهای وابسته به آن
2.5	1.5	صفر	7.5	فصل 79، روی و کالاهای وابسته به آن
صفر	معاف از تعرفه	معاف از تعرفه	5	فصل 80، قلع و کالاهای وابسته به آن
صفر	1.7	صفر	5	فصل 81، دیگر فلزات اساسی و کالاهای وابسته به آن
صفر	2.88	صفر	5	فصل 31، کودها

جدول 10

با توجه به مسیر طی‌شده توسط سایر کشورهایی که پیش‌تر از ما حرکت مي‌کنند و شرایطی که ایران از حیث دارا بودن مواد اولیه دارد، برای تقویت رقابت‌پذیری صنایع پایین‌دستی کشور و افزایش تولید با ارزش افزوده در داخل که منجر به افزایش اشتغال نیز خواهد شد، لازم است که یک سیاست چندوجهی که منجر به کاهش قیمت مواد اولیه در کشور در عین حفظ قدرت تولید و سودآوری این تولیدکنندگان مي‌شود به مرحله اجرا درآید. اجزای این سیاست چند‌وجهی عبارت‌اند از:

1. با اتخاذ سیاست‌های مالیاتی شیب قیمت مواد اولیه تولید صنایع بزرگ به سمت تأمین و تقویت صنایع مکمل داخلی برگردد. در این راستا لازم است که معافیت مالیات بر درآمد صادرات مواد اولیه پتروشیمی، پالایشی و فلزات پایه حذف شود.
2. برای رقابتی نگه داشتن بازار مواد اولیه و افزایش بهره‌وری تولید مواد خام و  اولیه در کشور، حقوق ورودی مواد اولیه تولید داخل به سطح صفر کاهش یابد.
3. با تعریف یک ساز و کار سنجش آستانه رقابت‌پذیری، استرداد مالیات ارزش افزوده در صادرات مواد اولیه کلاً یا جزئاً متوقف شود.
4. در بخش‌هایی که لازم است، نرخ خوراک یا سایر حقوق دولتی صنایع بزرگ برای جبران اثر هزینه دو بند فوق بازنگری و تعدیل شود به نحوی ‌که سودآوری متعارف این صنایع برقرار باشد.
5. برای ایجاد صنایع بزرگ جدید یا توسعه تولید صنایع بزرگ موجود، تخفیف‌های خوراک به میزان 20-15 درصد به مدت 5-3 سال از زمان بهره‌برداری در نظر گرفته شود به نحوی‌ که ایران جذاب‌ترین قطب سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی پالایشی و فلزات پایه باقی بماند.
6. نظام رگولاتوری برای حوزه نفت، پتروشیمی و سایر بخش‌هایی که در آنها انحصار دولتی یا قانونی وجود دارد طراحی و راه‌اندازی شود.
7. در صورت امکان تغییر فناوری، سازوکاری برای تغییر خوراک پتروشیمی‌های مصرف‌کننده خوراک مایع، به خوراک گاز با استفاده از تسهیلات ماده 12 تدارک دیده شود.
8. کلیه مشوق‌های صادراتی برای صنایع بزرگ (از جمله جوایز صادراتی، انتخاب به عنوان صادرکننده نمونه و مانند اینها) حذف شود و منابع آن به تشویق صنایع مکمل آنها (صنایع کوچک و متوسط) منتقل شود.
9. به عوض مشوق‌های صادراتی برای صنایع بزرگ، مشوق‌ها و الزاماتی در راستای نوآوری، تحقیق و توسعه و سازگاری با محیط زیست مقرر شود تا موجب شود صنایع بزرگ به بومی‌سازی فناوری‌ها و بهره‌وری بیشتر سوق یابند و مخاطرات محیط‌زیستی‌شان به حداقل برسد.
10. با توجه به اینکه مجموعه اقدامات فوق بازار داخلی مواد اولیه و همچنین محصولات صنایع مکمل آنها را رقابتی خواهد کرد، کلیه مداخلات دستوری دولت در قیمت‌گذاری تولیدات این صنایع متوقف شود.

برای تحقق بسته پیشنهادی فوق لازم است با ایجاد اجماع در ذی‌نفعان دولتی، عمومی و خصوصی آن، به ویژه صنایع بزرگ دولتی و عمومی، دست به اصلاح برخی قوانین و مقررات ناظر بر موارد فوق زد. در این خصوص کاری در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران با همکاری کمیسیون‌ها و تشکل‌های ذی‌ربط آغاز شده است که امید است در فرصت کوتاه باقی‌مانده بتوان به آن جامه عمل پوشاند.