عربستان بر پايه خصومت ديرينه سياسي و مذهبي خود و رقابتي که در منطقه به لحاظ اقتصادي با ايران دارد و تشديد اين مشکلات، تلاش مي کند قدرت ايران را به لحاظ اقتصادي کاهش دهد.

دنياي اقتصاد: به دنبال ماموريت آل سعود عليه برجام، اين سوال در ميان فعالان اقتصادي مطرح است که پاتک ايران به اين جنگ تجاري چگونه بايد باشد؟ اخيرا منابع موثق ديپلماتيک از فاز جديد اقدامات رژيم آل سعود براي زمين گير کردن برجام خبر دادند. براساس اين اطلاعات، رياض به سفارت خانه هاي خود در اروپا ماموريت داده تا با «دادن پيشنهادهاي پرسودتر»، «تهديد به ممنوعيت معامله» و «تهديد به لغو قراردادهاي موجود با عربستان» در روند بهره برداري ايران از منافع حاصل از برجام، اخلال ايجاد کنند. «دنياي اقتصاد» در گزارشي راهکار خنثي سازي ماموريت سفارت خانه هاي عربستان در اروپا را بررسي مي کند. با اينکه عربستان تلاش مي کند با پيشنهادهاي پرسود، مانع از انعقاد قرارداد طرف هاي خارجي با ايران شود، دولت بايد با در نظر گرفتن منافع ملي و ارائه پيشنهادهاي بهتر در مقايسه با طرف سعودي، شرکاي خود را براي ادامه فعاليت ترغيب کند. از طرفي ايران در برخي از حوزه هاي اقتصادي داراي مزيت است که عربستان توانايي رقابت با ايران را ندارد. بنابراين اين حوزه ها بايد محور مذاکرات تجاري ايران با شرکا باشد. در عين حال، استقرار تحليلگران اقتصادي در سفارتخانه ها به منظور ارائه تصويري روشن از آينده سياسي، اقتصادي و امنيتي ايران در مقايسه با عربستان، مي تواند راهکار مناسب ديگري باشد.
سه ماموريت آل سعود عليه برجام، موجب شد که اين اقدام محور بحث فعالان بخش خصوصي قرار گيرد؛ چراکه اخيرا «منابع ديپلماتيک موثق» اعلام کردند که رياض به سفارتخانه هاي خود در اروپا ماموريت داده تا با سه ترفند در روند بهره برداري ايران از منافع حاصل از برجام، اخلال ايجاد کنند. «دادن پيشنهادهاي پرسودتر»، «تهديد به ممنوعيت معامله» و «تهديد به لغو قراردادهاي موجود با عربستان» از جمله ترفند هاي رياض در راستاي تحقق اين اهداف است. از اين رو، موضوع تحرکات تازه عربستان براي منصرف کردن شرکاي اروپايي ايران در انعقاد قرارداد با بنگاه ها و شرکت هاي داخلي، مورد بررسي بيشتر فعالان بخش خصوصي قرار گرفت. حال اين پرسش مطرح است که بخش خصوصي براي مقابله با اين اقدامات ضدايراني عربستان، بايد چه رويکردي را دنبال و در دستورکار خود قرار دهد که «دنياي اقتصاد» براي پاسخ به اين پرسش سراغ فعالان بخش خصوصي رفته است. اگرچه به گفته فعالان بخش خصوصي، اين اقدام عربستان بيشتر موضوعي سياسي است و بايد از طريق دولت و دستگاه هاي ديپلماسي سياسي کشور، مورد واکاوي قرار گيرد، اما ديپلماسي اقتصادي کشور نيز بايد براي اين تحرکات چاره اي بينديشد و برنامه اي براي مقابله با اين فضاسازي داشته باشد. از سوي ديگر، با توجه به اينکه روابط تجاري ميان کشورها براساس برد – برد شکل مي گيرد، شرکاي اروپايي ما با کشوري معامله خواهند کرد که منفعت بيشتري نصيب آنها شود. حال از آنجا که عربستان تلاش مي کند با پيشنهادهاي اغوا کننده خود، مانع از ادامه انعقاد قرارداد طرف هاي خارجي با ايران شود، دولت بايد با در نظر گرفتن ملاحظات، منافع ملي و با ارائه پيشنهادهاي مناسب شرکاي خود را براي ادامه فعاليت با ايران ترغيب کند. از طرفي فعالان اقتصادي معتقدند که برخي سيگنال ها از داخل به بيرون مخابره شد که حاوي اين پيام بود که دولت در ايران تصميم گير نيست و هم اين امر باعث به هم خوردن جو مثبت به اجراي برجام شد، از اين رو بايد جلوي مخابره شدن اين نوع پيام هاي منفي در سطح بين المللي گرفته شود. از سويي برخي نيز اعتقاد دارند ايران در برخي از بخش ها داراي مزيت است که عربستان توانايي ورود به آن بخش ها را ندارد. البته به گفته آنها، مي توان در سفارتخانه هاي ايران در کشورهاي اروپايي تحليلگراني آشنا به مسائل اقتصادي و سياسي مستقر کرد که بتوانند آمار و اطلاعات درستي را به شرکت هاي خارجي ارائه دهند. ضمن اينکه مي توان با ارائه چشم انداز مناسب از آينده سياسي، اقتصادي و امنيتي ايران، شرکت ها را نسبت به امنيت سرمايه گذاري در کشور آگاه کنند.

خنثي سازي سياست عربستان
پدرام سلطاني، نايب رئيس اتاق بازرگاني ايران به استراتژي عربستان براي سنگ اندازي در تجارت خارجي ايران اشاره مي کند و به دنياي اقتصاد مي گويد: عربستان بر پايه خصومت ديرينه سياسي و مذهبي خود و رقابتي که در منطقه به لحاظ اقتصادي با ايران دارد و تشديد اين مشکلات، تلاش مي کند قدرت ايران را به لحاظ اقتصادي کاهش دهد. البته اين کشور، به درستي تشخيص داده و مهم ترين شاخص براي قدرت گرفتن يک کشور در دنيا، بعد اقتصادي است. ايران نيز در اين خصوص استثنا نيست. حتي اگر ما بتوانيم از لحاظ نظامي و سياسي داراي قدرت قابل توجهي شويم، به اندازه قدرت اقتصادي در جايگاه کشورمان تاثيرگذار نخواهد بود.
وي مي افزايد: عربستان تلاش مي کند که نگذارد ايران از شرايط جديد پس از برجام بهره گيري لازم را به عمل آورد. تحرکات اين کشور در بازار نفت که در نهايت به زيان خودشان تمام شد، يکي از اقدمات عربستان براي کاهش قدرت اقتصادي ايران در بازارهاي بين المللي بود. در گام بعدي اين کشور تلاش کرد روابط برخي از کشورهاي منطقه و مسلمان را با ايران خدشه دار کند که در اين بخش نيز موفق نبود. چراکه شرکاي اصلي تجاري ايران زيربار اين موضوع نرفته و تنها چند کشور تحت تاثير سياست هاي عربستان قرار گرفتند که با ايران رابطه تجاري زيادي نداشتند و نتوانستند در شرايط اقتصادي ايران تاثير چنداني بگذارند. وي به جديدترين استراتژي ضدايراني اخير عربستان در بازارهاي اروپا اشاره و اظهار مي کند: عربستان سعي دارد مانع تحقق تفاهم نامه هاي ايران با شرکت هاي اروپايي شود. در اين شرايط، ايران نيز بايد راهي براي خنثي کردن نمايندگان عربستان در اروپا با شرکت هاي طرف معامله ايران بيابد.
به گفته سلطاني، قطعا عربستان نمي تواند در آن ابعادي که ايران قادر به همکاري با شرکت هاي خارجي است، با شرکت هاي خارجي وارد همکاري شود. ساختار اقتصادي ايران و عربستان مشابه نيست. ايران در برخي از بخش ها داراي مزيت است که عربستان نمي تواند در اين خصوص مذاکره اي صورت دهد. به عنوان مثال، در بخش معادن، گستره کار ايران با عربستان کاملامتفاوت است. حتي در بخش کشاورزي و صنايع غذايي ايران داراي مزيت است. در حالي که عربستان در اين بازار حرف چنداني براي گفتن ندارد. همچنين عربستان در بخش خودرو و صنايع وابسته به آن، فاقد زيرساخت هاي لازم است. نايب رئيس اتاق ايران ضمن بيان اينکه اگر امتيازهاي عربستان به شرکت هاي خارجي به ايران بچربد، احتمال دارد شرکت ها به سمت اين کشور بروند، ادامه مي دهد: البته قدرت اقتصادي عربستان به گونه اي نيست که فرصت هاي اقتصادي ايران را مصادره کند. احتمال دارد عربستان بيش از نياز کشورش براي اينگونه استراتژي ها هزينه کند که در اين صورت، شايد در کوتاه مدت بتواند نتيجه مطلوب را بگيرد، اما در بلند مدت حتما متضرر خواهد شد.
وي عنوان مي کند: در اين شرايط به نظر مي رسد دستگاه هاي ديپلماسي و اقتصادي بايد فعال تر عمل کنند. نياز است که از تحليلگران اقتصادي و سياسي در سفارتخانه ها استفاده شود تا واقعيت هاي اقتصادي ايران را براي شرکت هاي خارجي تشريح کنند. البته در سال هاي گذشته ايران در توليد آمار و اطلاعات بسيار ضعيف عمل کرده است. بنابراين بايد در اين باره فعاليت هاي جدي تري انجام بشود. بايد تحليلگران، چشم انداز سياسي، امنيتي و اقتصادي ايران را به درستي براي خارجي ها توضيح دهند. اين موضوع بسيار مهم است. چراکه پيش بيني هاي بين المللي در مورد عربستان نشان مي دهد که روزهاي سختي به لحاظ سياسي و امنيتي در انتظار اين کشور است. در واقع آينده مخاطره آميز عربستان مي تواند برگ برنده ايران در اين سياست جديد عربستان باشد. وي از تنش هاي داخلي ايران نيز انتقاد مي کند و مي گويد: برخي از جناح ها در ايران قصد دارند، در چنين شرايطي که ما به لحاظ بين المللي زير ذره بين قرار داريم، از برجام گلايه کنند و ايراد بگيرند. اين مسائل فضا را براي کشورهايي همچون عربستان مهيا خواهد کرد؛ بنابراين بايد اين موضوع را کنترل کرد.