یش‌بینی می‌شود انتخابات اخیر ایالات متحده آمریکا و روی کار آمدن دونالد ترامپ اثر بدیهی بر روابط ایران و سایر کشورها نگذارد، اما دوره‌ای از هیجان و تشویش چند ماهه قابل پیش‌بینی است.

به طور طبیعی ادبیات سیاسی جمهوریخواهان به نوعی است که خشونت زیادی را به همراه دارد و آنها در بسیاری از وقایع بین‌المللی خصم بسیاری نسبت به تعامل با ایران نشان می‌دهند. بر این اساس انتظار می‌رود طی چند ماه آینده در محافل عمومی جبهه‌گیری‌های بیشتری نسبت به ایران به وجود آید. همچنین بعید نیست از این پس شاهد تهدیداتی از جمله متوقف کردن برجام و قراردادهای اقتصادی باشیم. ولی در عمل به نظر می‌رسد که نظام سیاسی آمریکا سعی دارد حتی‌الامکان آقای ترامپ و سیاست‌های او را در قالب و چهارچوب خود حفظ و مهار کند. همچنین تلاش سران جمهوریخواه بر این است که چهارچوب درون حزبی خود را از محل همکاری‌ با او در کابینه برقرار کنند. بر این اساسی پیش‌بینی می‌شود انتخابات اخیر ایالات متحده آمریکا و روی کار آمدن دونالد ترامپ اثر بدیهی بر روابط ایران و سایر کشورها نگذارد، اما دوره‌ای از هیجان و تشویش چند ماهه قابل پیش‌بینی است. همچنین در این چند روز دیپلمات‌های ایرانی به درستی عکس‌العمل خاصی به این موضوع نشان نداده‌اند، چرا که همواره سیاست ایران بر این بوده است که در امور دیگر کشورها دخالت نکند و برگزاری انتخابات در آمریکا و تغییر رئیس‌جمهوری آن کشور نیز ارتباطی با مسائل بین‌المللی ندارد که سران جمهوری اسلامی ایران نسبت به آن موضعگیری خاصی نشان دهند. بدون شک در آینده هم مقامات ایرانی در این رابطه اظهار نظری نخواهند کرد. صرفا بر اساس اظهارنظرهایی که در خود کشور آمریکا می‌شود ایرانی‌ها هم رفتار متقابل نشان می‌دهند. اکنون دلیلی ندارد که بار دیگر تحریم‌ اقتصادی علیه ایران شکل بگیرد، چرا که برجام فقط توافق دو جانبه بین ایران و آمریکا نیست که با ایجاد جا به جایی در یک سمَت زیر سوال برود. برجام نه تنها یک توافق بین ایران و کشورهای ۱+۵، بلکه یک عهدنامه جهانی است. اکنون بسیار بعید است که کشورهای مختلف در اجرای تعهدات خود به ایران کارشکنی کنند. صحبت‌هایی هم که آقای ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود عنوان می‌کرد بیشتر جنبه شعاری داشت و در راستای جلب آرای مردمی بود. حال این شعارها صرفا می‌تواند به واسطه فشارهای بیشتر روی کشورهایی نظیر ایران به بهانه دفاع از حقوق بشر یا مبارزه با تروریسم خود را نمایان سازد. حتی ممکن است در این زمینه طرح‌هایی به مجلس جمهوریخواه آمریکا ارائه شود و تحریم‌های جدیدی به وجود آید. در این مدت رفتارهای آقای ترامپ به شدت پوپولیستی بود و بیشتر تحلیلگران هم به این موضوع اشاره داشتند. هفته گذشته آمریکایی‌ها نشان دادند حتی جامعه‌ای که دارای حداکثر آزادی‌هاست و عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را یدک می‌کشد می‌تواند اسیر شعارهای پوپولیستی شود. از جهاتی می‌توان روی کار آمدن ترامپ را به شعارهای انتخاباتی دولت‌های نهم و دهم ایران تشبیه کرد. چرا که شخصی که به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شد از جنس نظام سیاسی آمریکا نبود و کارنامه سیاسی مشخصی نداشت. اکنون نظام سیاسی آمریکا به هیچ وجه قابل پیش‌بینی نیست و ترامپ نشان داده است که در هر زمانی می‌تواند دست به ساختارشکنی بزند.

پدرام سلطانی

* نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران