وقتي نوسانات شديد نرخ ارز و كاهش سريع ارزش پول ملي در كشوري اتفاق ميافتد، نخستين معناي آن ناتواني بانك مركزي آن كشور در انجام مأموريت خود يعني حفظ ارزش پول ملي است. اين اتفاق قاعدتا بايد زماني رخ دهد كه ذخاير ارزي بانك مركزي از وضعيت نامطلوبي برخوردار باشد و كفاف تامين تقاضاي بازار را ندهد.
اگرچه به دليل قيمتهاي بالاي نفت و افزايش درآمدهاي ناشي از صادرات غيرنفتي كشور ذخاير ارزي كشور را بايد در اندازههاي مطلوب دانست، اما اظهار نظر رييس كل محترم بانك مركزي مبني بر اينكه درآمدهاي حاصل از فروش نفت را در كشورهاي ديگر سپردهگذاري كردهايم و پايه تامين ارز براي واردات خود قرار دادهايم بيانگر اين است كه مصرف ارزهاي حاصل از صادرات نفت محدود به تبادلات تجاري با كشورهاي خريدار نفت شده است.
در چنين شرايطي كه ابزار مداخله بانك مركزي در بازار ارز خارج از دسترس اين بانك است، ديگر اتكاي به ذخاير ارزي براي ثبات بخشيدن به پول ملي عملي نيست.
اتفاقي كه درخصوص روابط تجاري ايران با امارات افتاد، نشان داد كه نرخ ارز چقدر به تصميمات غيرارزي حساس شده است. طنز تلخ اين اتفاق اين است كه اگر با تدبير و برنامهريزي هنوز نتوانستهايم به آزادسازي اقتصاد كشور بپردازيم با فشارهاي ناشي از تحريم، به اين امر تن در دادهايم و مانند كشورهايي كه نرخ ارزشان تابعي از عرضه و تقاضا و رخدادهاي مختلف اقتصادي و سياسي اثرگذار است ما هم ارز را به كنشگران بازار سپردهايم.اما واقعيت گريزناپذير حكايت از آن دارد كه تحريمگران خارجي بسيار جدي فشارهاي خود را متوجه شركاي اصلي تجاري ما كردهاند. ايران شريك اول تجاري امارات است و دست كشيدن از منافع تجارت با ايران براي امارات بسيار گران تمام ميشود.
سياستهاي تجاري دو كفه هزينه و فايده دارد و اگر امارات به اين تصميم رسيده باشد كه فعاليت تجاري با ايران را محدود كند حتما تحريمگران خارجي در توجيه فوايد مازاد بر هزينههاي اين تصميم به دولت امارات موفقتر از ما عمل كردهاند. منافع ملي دول شيخنشين خليجفارس در جريان 30 سال گذشته مدام از منافع ملي ايران فاصله گرفته و تنها منفعت مشترك و بارزي كه باقيمانده ثبات امنيتي منطقه خليجفارس است. اگرچه شيخنشين دوبي و به مراتب پايينتري ديگر شيخنشينهاي خليجفارس از تجارت كالا و گردشگر با ايران بهره ميگيرند اما منافع اقتصادي استراتژيك اين كشورها در سايه انزواي اقتصادي ايران تقويت ميشود.
بنابراين با كارتهاي اقتصادي با كشورهاي خليجفارس بازي كردن منجر به برد ما نخواهد شد. تحريمگران با واكنشي كه بازار ارز به توقف ثبت سفارش براي واردات كالا از دوبي نشان داد مطمئنا در تلاش خود براي قطع كامل روابط تجاري ما با امارات از هيچ تلاشي فروگذار نخواهند كرد. اما ما بايد با درك حرفهايتري از حساسيت هر گونه تصميمگيري در شرايط موجود گل به خودي نزنيم. اين روزها انديشه بيشتر لازم است و سخن كمتر.
هرچه برخي مسوولان بيشتر سخن بگويند ناهماهنگيها و بداههگوييها بيشتر عيان ميشوند و هرچه كمتر انديشه ميكنند تصميمات خلقالساعه رو به فزوني ميگذارند.
بدون دیدگاه