گزارش Doing Business (انجام کسب و کار) که توسط بانک جهاني هرساله تهيه مي شود، گزارشي است که برمبناي متدولوژي مشخصي با پرسش از فعالان اقتصادي کشورها و با 10 شاخص معلوم به بررسي محيط قانوني و مقرراتي کسب و کار مي پردازد. گزارشDoing Business سنجه خوبي براي مقايسه پذيري کشورها در زمينه محيط قانوني و مقرراتي است که مي تواند شاخصي از وضعيت ساير کشورها باشد.

    در يک سال و نيم گذشته در بخش هاي مختلف محيط کسب و کار شاهد بهبود شرايط بوده ايم. در فضاي سياسي کسب و کار، مذاکراتي که با دنيا انجام شده و تعاملات مثبتي که به عمل آمده است به عنوان محيط بين المللي سياسي و همين طور در فضاي داخلي، تلاش دولت بر تعامل با ساير قوا و همين طور نهادهاي مدني مانند اتاق بازرگاني نشان از بهبود فضاي سياسي کسب وکار است.

    در محيط اقتصادي با کاهش نرخ تورم، ثبات در نرخ ارز، بازگشت رشد منفي اقتصادي به سمت مثبت و عدم افزايش نرخ بيکاري، وضعيت بهبود را شاهد بوده ايم.

    در محيط اجتماعي که بعد از انتخابات شور و شوقي در جامعه به وجود آمد به طور نسبي شرايط مناسبي را در فضاي کسب و کار ايجاد کرد اما به طور کل بعد از يک سال بهبود چنداني در فضاي اجتماعي نداشته ايم به اين دليل که دولت هنوز توجه و تمرکز خاصي به اين بخش نداشته است. در محيط فناوري و زيست محيطي هم تغييرات قابل توجهي صورت نگرفته است.

    در محيط قانوني و مقرراتي روش هايي که دولت در يک سال و نيم گذشته انجام داده است، به خصوص اقدامات ارزنده گمرک در افزايش سرعت صادرات و واردات و کاهش مراحل آن در شاخص تجارت فرامرزي روند صعودي را طي کرده ايم.

    در شاخص حمايت از سرمايه گذاران خرد تغيير خاصي صورت نگرفته است. در شاخص ثبت شرکت اگرچه با الکترونيکي شدن فرآيند، وضعيت ما در متدولوژي گزارش بانک جهاني بهبود پيدا کرده است اما روند ثبت الکترونيک داراي ايراداتي است که موجب شده است به رغم الکترونيکي بودن تعداد مراجعه به سايت و مدت زمان انتظار افزايش پيدا کند. در شاخص ثبت شرکت و ثبت تغييرات افت داشته ايم که لازم است با بازنگري در سامانه ثبت شرکت و تغييرات آن بتوانيم اين روند را سريع تر و کوتاه تر کنيم. در شاخص ورشکستگي هم مشکلات عموما قانوني است و در اين شاخص وضعيت خوبي را پيدا نخواهيم کرد. در شاخص ساخت و ساز و دادن مجوزهاي آب و برق کارهايي انجام شده است که سرعت اهداي اين مجوزها را بالاتر برده است اما در ساير بخش ها اقدام قابل توجهي انجام نشده است. در شاخص پرداخت ماليات اصلاحاتي در ماليات مستقيم انجام شده است که هنوز به مرحله اجرا نرسيده است. از مهم ترين اقداماتي که مي تواند وضعيت ما را در اين شاخص بهبود بخشد، الکترونيکي شدن فرآيند پرداخت حق بيمه تامين اجتماعي و ماليات بر ارزش افزوده و کوتاه تر شدن زمان پرداخت و کمتر شدن دفعات پرداخت است.

    اتاق ايران طي اين مدت شاخص هاي Doing Business را مورد بررسي قرار داده و پيشنهادهاي خود را براي بهبود اين شاخص ها تدوين و منتشر کرده است. در زمينه شاخص ورشکستگي، تجارت فرامرزي، پرداخت ماليات ها و حمايت از سهامداران مطالعات و تحقيقاتي صورت گرفت که در اختيار دولت قرار داده شد. براي اصلاح قوانين و مقررات هنوز اقداماتي انجام نشده است اما در بهبود رويه ها، در گمرک و معاونت اقتصادي و وزارت امور اقتصادي و دارايي تلاش هاي فراواني شده که به نتيجه رسيده است.

    بسياري از مشکلات محيط کسب وکار ناشي از وجود قوانين و مقررات مخل و متناقض و متضاد است و مي توان يک نهضت حذف قوانين راه انداخت تا در آينده شاهد باشيم که مجلس به جاي قانون گذاري، قانون بردار باشد. در حمايت از سرمايه گذاري، امنيت رواني سرمايه گذار در کشور پايين است، به رغم اينکه قوه قضائيه اين مساله را تاکيد مي کند. زماني که اختلاس و فسادي در فضاي اقتصادي کشور اتفاق مي افتد بلافاصله فشار بر فعالان اقتصادي افزايش پيدا مي کند و فعالان اقتصادي که مشغول فعاليت هستند دچار مشکل مي شوند و مورد سوء ظن قرار مي گيرند حال آنکه ريشه اين فسادها در سختي و صعوبت، قوانين و مقررات متضاد و رانت هاي موجود در فضاي اقتصادي کشور است. در محيط اقتصادي در سال آينده به علت کسري بودجه چالش هاي اساسي خواهيم داشت و اميدواريم با گشايش در محيط هاي سياسي و به نتيجه رسيدن مذاکرات، اين محيط پيشران حرکت در محيط کسب و کار شود.

پدرام سلطانی؛ نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد- 94/1/26