دنیای اقتصاد: هرچند صادرات محصولات غیرنفتی نباید متاثر از نوسانات قیمت نفت باشد، اما از آنجا که بخش زیادی از صادرات غیرنفتی ایران پایه نفتی دارد، به نظر می‌رسد کاهش قیمت نفت خام تا مرز 60 دلار و ادامه روند کاهشی آن، درآمدهای صادراتی را در درازمدت دستخوش تغییراتی خواهد کرد.
براساس آمار مقدماتی مقایسه‌ای صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی هشت‌ماهه که از سوی گمرک اعلام شده، در میان 10 قلم کالای عمده صادراتی، 7 قلم کالا به ارزش 5میلیارد و 887میلیون دلار به شکل مستقیم پایه نفتی داشته‌اند.
این در حالی است که صادرات میعانات گازی نیز در این مدت به تنهایی 8میلیارد و 729میلیون دلار معادل حدود 28درصد از مجموع صادرات کشور بوده است.
به این ترتیب و بر اساس آمار هشت‌ماهه گمرک، پروپان مایع‌شده به ارزش یک میلیارد و 375میلیون دلار با سهم ارزشی 05/6درصد، متانول به ارزش 974میلیون دلار با سهم ارزشی 29/4درصد، پلی اتیلن گرید فیلم با چگالی کمتر از 94درصد به‌جز نوع پودری به ارزش 925میلیون دلار و سهم ارزشی 07/4درصد، بوتان مایع شده به ارزش 924میلیون دلار و سهم ارزشی 07/4درصد و قیرنفت به ارزش 827میلیون دلار و سهم ارزشی 64/3درصد در جایگاه اول تا پنجم جدول 10 قلم کالای عمده صادراتی قرار داشته‌اند. این در حالی است که اوره حتی به صورت محلول در آب به ارزش 460میلیون دلار و سهم ارزشی 02/2درصد در جایگاه هشتم و پلی‌اتیلن گرید فیلم به‌صورت غیرپودر با وزن مخصوص 94درصد یا بیشتر به ارزش 402میلیون دلار و سهم ارزشی 51/0درصد نیز در جایگاه دهم جدول قرار داشته است.
به این معنا که بیش از 79درصد از اقلام عمده صادراتی کشور به‌طور مستقیم پایه نفتی داشته است. به همین دلیل نوسانات قیمت نفت حتی اگر در کوتاه‌مدت تاثیری بر تحقق یا عدم تحقق اهداف صادراتی نداشته باشد، قطعا در درازمدت موثر خواهد بود.
همه صنایع متاثر از قیمت نفت
حدود 7/18درصد از صادرات غیرنفتی کشور در هشت‌ماه ابتدایی سال جاری به کالاهایی اختصاص دارد که هم در میان عمده کالاهای صادراتی قرار دارند و هم پایه نفتی دارند. نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران معتقد است تغییرات قیمت انرژی در دنیا نه تنها بر کالاهای صادراتی با پایه نفتی موثر است، بلکه بر هر نوع تولیدی تاثیرگذار است و موجب نوسانات قیمتی می‌شود. پدرام سلطانی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» در این باره گفت: تقریبا می‌توان گفت پنج کالای عمده صادراتی ایران بیش از آنکه پایه نفتی داشته باشند، پایه گازی دارند که البته هر دو اینها هیدروکربور است و الزاما نمی‌توان آنها را یکسان قلمداد کرد و تغییر قیمت یکی را به دیگری نسبت داد.
وی افزود: اما واقعیت این است که تغییرات قیمت نفت در بازارهای جهانی، بر قیمت‌های منطقه‌ای گاز نیز موثر خواهد بود. این در حالی است که تغییرات قیمت انرژی نه تنها بر قیمت فرآورده‌های نفتی موثر است، بلکه بر کل فرآورده‌های صنعتی به ویژه صنایع انرژی‌بر موثر است. بر همین اساس با افزایش یا کاهش قیمت انرژی، قیمت‌های فولاد، آلومینیوم، فلزات اساسی، خودرو و… نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد. بنابراین می‌توان گفت انرژی و قیمت جهانی نفت یک نهاده تعیین‌کننده در تغییرات قیمت کالا و خدمات است و در مواردی کاهش قیمت نفت و کاهش قیمت فرآورده‌های نفتی، هزینه‌های حمل‌ونقل را کاهش می‌دهد. بنابراین قطعا نوسانات قیمت نفت بر تولید و صادرات موثر خواهد بود. این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران تاکید کرد: به‌طور قطع، میزان تاثیری که تغییرات قیمت نفت بر کالاها خواهد داشت، بر فرآورده‌های نفتی بیشتر خواهد بود و کاهش ارزش آنها را در بازار پیش‌بینی می‌کند. اما همین مساله نکته قابل توجهی را به مدیران تصمیم‌گیر دولت گوشزد می‌کند و آن این است که باید به سمت تنوع تولید محصولات صادراتی حرکت کرد تا ثبات اقتصادی با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اتفاق بیفتد.
سهم بازار مهم‌تر از صادرات
روند کاهشی قیمت نفت شاید این شائبه را ایجاد کند که تا زمانی که وضعیت به این منوال است، باید جلوی صادرات کالاهایی که پایه نفتی دارند گرفته شود. سلطانی در این باره معتقد است: صادرات را نمی‌توان تحت هیچ شرایطی کاهش داد. اتفاقا وقتی قیمت‌های جهانی نفت کاهش می‌یابد، کشوری مانند ایران با ذخایر بالای انرژی باید از این مزیت استفاده کرده و بتواند سهم بیشتری از بازار داشته باشد تا با کشورهایی که قیمت‌ها را کاهش داده‌اند رقابت کند. وی توضیح داد: حتی در این شرایط ایران باید افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی را در دستور کار داشته باشد، چون دستیابی به سهم بیشتر در بازار به خودی خود ارزش دارد. در این شرایط هدف تنها حاشیه سود نیست.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در پایان برای توسعه صادرات غیرنفتی پیشنهاد کرد: باید حرکت جدی در مسیر احداث واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی باشد تا کالاهایی ایجاد شود که با نوسانات قیمت نفت، به سبد صادراتی کشور کمک کنند.
بدون دیدگاه