درباره تصمیم اخیر اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران، اگرچه پیش بینی اینکه چه اتفاقی خواهد افتد کار سختی است،

اما واقعیت امر این است که این تصمیم برای اتحادیه اروپا تصمیم راحتی نیست. کما اینکه این اتحادیه در فاصله زمانی مانده به اجرائی شدن تحریم یک بازبینی را در ماه آوریل پیش بینی کرده است تا اگر تحریم، تاثیرات منفی شدیدی روی کشورهای اروپایی داشته باشد، در تصمیم خود بازنگری کنند.
در حال حاضر به نظر می رسد که تحریم کامل نفتی ایران عملی نیست، چرا كه این تحریم قیمت جهانی نفت را افزایش قابل ملاحظه ای می‌دهد و این موضوع از جانب صندوق بین المللی پول نیز مورد تأیید قرار گرفته است.  برای برخی کشورهای اروپایی خریدار نفت ایران مثل ایتالیا، اسپانیا و یونان که اقتصاد بیمار و مشکلات داخلی دارند کار به مراتب سخت‌تر است و واقعا مشخص نیست که این کشورها چگونه می خواهند نفت ایران را کنار بگذارند و بیش از این لطمه نبینند. در حالی که دولتهای کشورهای مزبور برای جبران کسری بودجه خود در حال اجرای سلسله اقدامات سختی تحت عنوان ریاضت اقتصادی هستند و این اقدامات شهروندان ایشان را بشدت تحت فشار قرار داده است و موجب بروز بحران‌های داخلی اجتماعی شده است اگر بخواهند فروشنده خوبی مانند ایران را از دست بدهند مشکلات آنها بيشتر می‌شود و حتی ممکن است به تغییراتي جدی در صحنه سیاسی و اجتماعی آ نها منجر شود.
از جنبه فنی نیز تحریم ساده نیست زیرا هر نفتی را نمی توان جایگزین نفت دیگر کرد و این گونه نیست که اتحادیه اروپا به راحتی بتواند نفت خام ایران را کنار بگذارد و نفت خام عربستان را بخرد. پالایشگاه‌های دنیا برای هر گونه نفتی تنظیم نشده‌اند که اگر نفت ایران نبود، نفت کشور دیگری را بخرند، بلکه پالایشگاه‌ها برای نفت خام های با کیفیت مشخص تنظیم می شوند و کشورهای اروپایی در صورت کنار گذاشتن نفت ایران، باید نزدیک ترین نفت را به نفت ما انتخاب کنند.
مساله دیگر این است که ایران نفت خود را به صورت اعتباری به این کشورها می فروشد و شاید تنها بخشی از پول حاصل از فروش نفت را دریافت می کند و مابقی آن به  دلیل تحریمها در حساب بستانکاری ما قرار می گیرد در حالیکه  کشورهای دیگر مانند عربستان، حتی اگر نفتی با ویژگی های نفت ایران را برای ارائه داشته باشند باید از روش فروش خود عدول کنند که با همین شیوه نفت خود را به اروپا بفروشند و یا اینکه این کشورهای اروپایی باید از سوی اتحادیه اروپا حمایت مالی شوند تا بتوانند نفت مورد نیاز خود را به صورت نقدی از عربستان یا روسیه بخرند.
با وجود این دلایلی که ذکر شد اما نباید به موضوع تحریم نگاه یک طرفه داشته باشیم و بگويیم آنها هیچ کاری نمی‌توانند بکنند، چرا که در مصالح ملی کشورها همواره دو کفه هزینه و منافع وجود دارد و هرگاه منافع واقعی یا ادراکی تحریم نفت ایران که صرفاٌ اقتصادی نیستند و حاصل جمعی از منافع سیاسی، اقتصادی، امنیتی، استراتژیک و بین المللی کشورهای تحریم کننده است است بیش از هزینه های مربوطه شود این اقدام بی درنگ اتفاق خواهد افتاد.
ضمناٌ اگرچه این تصمیم برای اتحادیه اروپا تصمیم مشکلی است  و  موجب بروز زیانهایی برای کلیه کشورهای اروپایی بصورت مستقیم و غیر مستقیم می گردد اما آسیبی که ما از این تحریم میبینیم بیشتر است زیرا اثرات این تحریم در بخشی که متوجه ماست برخلاف بخش اروپایی قابل توزیع و تقسیم با کشورهای دیگر نیست یا با حمایت اقتصادهای مقتدر جهان از ما همراه نمی شود.
در چنین شرایطی احتمالا کشور ما بخشی از نفت خود را با شرایط سهلتری به کشورهای خارج از اتحادیه اروپا عرضه می کند و بخش دیگری را با قیمت ارزان تر به واسطه ها می فروشد که این واسطه ها شاید نفت را مجددا به اتحادیه اروپا بفروشند، منتهی ایران نفت خود را با قیمت ارزان تر و شرائط ناعادلانه تر می فروشد و این کاهش قدرت چانه زنی ما در فروش نفت است که شرایط اقتصاد ما را سخت تر می کند.
نگارنده معتقد است که در جریان این تحریم مقابله گران اصلی با ایران دول اروپایی نیستند بلکه رقبای نفتی ما و در رأس آنها عربستان و روسیه و سپس عراق و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس خواهند بود که از این تهدید ما برای خود فرصت خواهند ساخت و بازارهای نفتی ما را که در طی سالیان متمادی بوجود آمده اند و نوعی رابطه استراتژیک در بازار انرژی برای ما محسوب می شوند بدون دردسر از آن  خود خواهند نمود.
توجه به این نکته لازم است که عموم کشورهای صادرکننده نفت به ویژه عراق، نیجریه، روسیه و عربستان به شدت در حال ظرفیت سازی برای افزایش تولید خود هستند و اگر نفت ایران از بازار خارج شود به تناسب مدت زمانی که این اتفاق به طول می انجامد بازپس گرفتن سهم از دست رفته بازار که توسط این کشورها به غنیمت گرفته شده است دشوارتر خواهد شد.
مسئولین در این شرایط باید بسیار حساب شده تر و حرفه ای تر عمل نمایند و طوری شرایط را مدیریت کنند که فشار تحریم ها در چند ماه آینده موجب اختلال در فعالیت های تجارت بین الملل و فروش نفت ایران نشود.
تحریم نفتی ایران اگر با برخوردهای حساب نشده ای مواجه شود می تواند اقتصاد ما را از کنترل مسئولین خارج نماید.

منبع: هفته نامه آسمان